Mae’r wefan hon yn defnyddio cwcis. Trwy ei defnyddio, rydych yn cytuno i’w defnydd. Am fwy o wybodaeth, darllenwch ein Polisi Preifatrwydd.
Derbyn
Newyddion Cyngor Wrecsam
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Darllen Cyffro yn Yr Orsedd wrth i Fila Rhufeinig gael ei ddarganfod
Rhannu
Notification Show More
Newyddion diweddaraf
Plastic Free July
Ymunwch â’r miliynau sy’n cymryd rhan yn Gorffennaf Heb Blastig
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle
housing repairs van
Lleihau’r ôl-groniad atgyweiriadau yn sylweddol, gan nodi cynnydd mawr wrth ddarparu gwasanaethau i Gyngor Wrecsam
Y cyngor
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen
Datgarboneiddio Wrecsam Y cyngor
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysg Digwyddiadau Pobl a lle Y cyngor
barbecue cooking in warm weather
Cynllunio barbeciw yn yr haul? Gwych, ond cofiwch ailgylchu
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle
Newyddion Cyngor Wrecsam
Search
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Dilynwch NI
© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam
Newyddion Cyngor Wrecsam > Blog > Y cyngor > Cyffro yn Yr Orsedd wrth i Fila Rhufeinig gael ei ddarganfod
Y cyngor

Cyffro yn Yr Orsedd wrth i Fila Rhufeinig gael ei ddarganfod

Diweddarwyd diwethaf: 2020/11/12 at 1:55 PM
Rhannu
Darllen 4 funud
Roman Villa
RHANNU

Mae archeolegwyr o Amgueddfa Wrecsam, Prifysgol Caer ac Archaeological Survey West wedi darganfod fila Rhufeinig ger Yr Orsedd, Wrecsam. Y fila hwn yw’r cyntaf o’i fath i gael ei ddarganfod yng ngogledd ddwyrain Cymru ac mae’n ychwanegiad cyffrous i’n dealltwriaeth o’r ardal yn ystod y cyfnod Rhufeinig.

Darganfuwyd y safle drwy gydweithrediad canfyddwyr metel lleol a ddarganfu deunydd Rhufeinig ar y safle, wedi hyn cynhaliwyd arolwg synhwyro o bell a ddatgelodd dystiolaeth glir o strwythur wedi ei gladdu. Mae’r adfeilion yn ymddangos fel ffurf weddol arferol gyda nifer o adeiladau cerrig a theils o amgylch iard ganolog, roedd yr arolwg hefyd yn awgrymu ei fod yn gysylltiedig â system o gaeau, trac, ac adeiladau a strwythurau eraill. Drwy gerdded y caeau ar y safle canfuwyd arteffactau o ddiwedd y ganrif 1af hyd at ddechrau’r 4edd ganrif OC, sy’n awgrymu fod y fila wedi ei feddiannu am y rhan fwyaf o gyfnod rheolaeth y Rhufeinwyr ym Mhrydain.

Diogelu’r bobl yr ydych yn eu caru, lawrlwythwch yr ap Covid-19 GIG.

Goresgynnodd y fyddin Rufeinig Brydain yn 43 OC gan wthio yn gyflym tua’r gogledd a thua’r gorllewin ar draws y wlad. Sefydlwyd y gaer yn nhref Caer oddeutu 74 OC a gyda heddwch cymharol, sefydlwyd rhwydwaith o drefi ac aneddiadau gwledig. Sefydliadau ffermio oedd y rhan fwyaf o filas mewn gwirionedd, er eu bod yn amrywio o fod yn weddol syml eu cynllun i fod yn fawreddog iawn gyda lloriau mosäïig, tai baddon a systemau cynhesu o dan y llawr. Mae’r ffaith fod darnau archeolegol wedi eu canfod wrth gerdded y tir yn awgrymu y gallai’r fila hwn gynnwys rhai o leiaf o’r nodweddion mawreddog hyn.

- Cofrestru -
Eisteddfod Wrecsam 2025

Meddai Dr Caroline Pudney, Uwch-Ddarlithydd Archeoleg ym Mhrifysgol Caer: “Gallai’r darganfyddiad cyffrous hwn newid ein dealltwriaeth o ogledd ddwyrain Cymru ar ôl y goncwest Rufeinig. Mae dehongliadau blaenorol yn awgrymu fod y rhan fwyaf o bobl yn yr ardal hon yn byw mewn aneddiadau oedd yn gysylltiedig â safleoedd milwrol Rhufeinig neu mewn ffermydd syml oedd yn parhau i ddefnyddio ffurfiau archeolegol tai crwn Oes Yr Haearn. Mae darganfod y fila hwn bellach yn cwestiynau’r naratif yma.”

Meddai’r Cynghorydd Hugh Jones, Aelod Arweiniol Pobl yng Nghyngor Wrecsam ac Aelod Lleol ward Yr Orsedd: “Mae’r darganfyddiad hwn yn anhygoel ac yn tanlinellu’r nifer sylweddol o ganfyddiadau archeolegol gwych sydd wedi eu gwneud yn ac o amgylch Yr Orsedd yn y blynyddoedd diweddar, fel Casgliad Burton o’r Oes Efydd neu’r bar ingot Rhufeinig sydd yn cael ei arddangos yn yr Amgueddfa ar hyn o bryd.”

Mae’r Amgueddfa a’r Brifysgol bellach yn cynllunio rhaglen waith i ymchwilio’r safle ymhellach dros y blynyddoedd nesaf, yn ddibynnol ar gyllid a chaniatâd priodol. Hyd yma, mae’r gwaith ar y prosiect wedi ei gyllido gan y Roman Research Trust a’i gefnogi gan Amgueddfa Wrecsam a Phrifysgol Caer.

Cyffro yn Yr Orsedd wrth i Fila Rhufeinig gael ei ddarganfod
Cyffro yn Yr Orsedd wrth i Fila Rhufeinig gael ei ddarganfod
Roman Villa

Am wybodaeth bellach, cysylltwch â Dr Caroline Pudney, Uwch-Ddarlithydd mewn Archeoleg ym Mhrifysgol Caer, e-bost c.pudney@chester.ac.uk

Neu Steve Grenter, Arweinydd Treftadaeth ac Archifau, Amgueddfa Wrecsam, Ffôn 01978 297462, e-bost: steve.grenter@wrexham.gov.uk

Lawrlwythwch yr ap Covid-19 GIG ….a helpwch i gadw Wrecsam yn ddiogel yr hydref yma.

Lawrlwythwch yr ap GIG

Rhannu
Erthygl flaenorol green bin Nodyn atgoffa: Casgliadau gwastraff gardd misol yn ystod y gaeaf
Erthygl nesaf Covid-19 Nodyn Briffio’r Cyhoedd Covid-19 – A gaf i? A ddylwn i?

Cysylltu

590 Dilynwyr Hoffi
1k Dilynwyr Dilyn
500 Dilynwyr Dilyn
- Cofrestru -
Ad image

Y newyddion diweddaraf

Plastic Free July
Ymunwch â’r miliynau sy’n cymryd rhan yn Gorffennaf Heb Blastig
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle Gorffennaf 11, 2025
housing repairs van
Lleihau’r ôl-groniad atgyweiriadau yn sylweddol, gan nodi cynnydd mawr wrth ddarparu gwasanaethau i Gyngor Wrecsam
Y cyngor Gorffennaf 11, 2025
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen
Datgarboneiddio Wrecsam Y cyngor Gorffennaf 11, 2025
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysg Digwyddiadau Pobl a lle Y cyngor Gorffennaf 11, 2025

Efallai yr hoffech weld y rhain hefyd

housing repairs van
Y cyngor

Lleihau’r ôl-groniad atgyweiriadau yn sylweddol, gan nodi cynnydd mawr wrth ddarparu gwasanaethau i Gyngor Wrecsam

Gorffennaf 11, 2025
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Datgarboneiddio WrecsamY cyngor

Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen

Gorffennaf 11, 2025
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysgDigwyddiadauPobl a lleY cyngor

Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!

Gorffennaf 11, 2025
Waste Collections
Y cyngor

Casgliadau biniau ddydd Gwener, Gorffennaf 11

Gorffennaf 9, 2025
Wrexham County Borough Council
//

Mae Newyddion y Cyngor yn darparu’r holl newyddion diweddaraf gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Dolenni cyflym

  • Rhestr ddarllen
  • Fy Niweddariadau
  • Cysylltwch â’r cyngor
  • Polisi preifatrwydd

Prif storiau

Tanysgrifiwch i’n bwletin newyddion a chael y newyddion a’r wybodaeth ddiweddaraf gan Gyngor Wrecsam.

Newyddion Cyngor Wrecsam
Dilynwch NI

© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam

Wedi’i dynnu oddi ar y rhestr ddarllen.

Undo
Wrexham Council News
Welcome back!

Sign in to your account

Lost your password?
  • Cymraeg
  • English