Does dim llawer o amser wedi mynd heibio ers yr Etholiadau Lleol ym Mai—pan aeth pobl Wrecsam ati i fwrw dros 37,523 o bleidleisiau ar gyfer y Cyngor presennol – ac wrth i bobl fynd yn ôl nawr i’r gwaith ar ôl gwyliau’r haf, mae’n bosib bod nifer o breswylwyr yn cadw golwg fanwl ar eu haelodau lleol a etholwyd yn ddiweddar wrth iddynt ddechrau cymryd mwy o ran ym musnes y Cyngor.
Ond nid llawer o bobl sy’n gwybod, y tu hwnt i’r dyletswyddau sylfaenol, beth a ddisgwylir o rôl cynghorydd – yn gryno, beth mae bod yn gynghorydd yn ei olygu.
Daw rôl cynghorwyr yn gynyddol amrywiol a chymhleth, gyda’r hen ddelwedd ystrydebol o gynghorwyr yn eistedd mewn llu o gyfarfodydd yn prysur ddyddio gan fod newidiadau wedi dod i rym yn ystod y blynyddoedd diwethaf.
GALLWCH GAEL NEWYDDION A GWYBODAETH AR UNWAITH GAN GYNGOR WRECSAM GYDA FY NIWEDDARIADAU.
- Cofrestru -
Nid yw’r hen elfennau sylfaenol wedi newid – bydd cynghorwyr yn rhan o fywyd cymunedol, yn ymgyfarwyddo eu hunain gyda materion lleol pwysig a phryderon, a chynrychioli eu hetholaeth i’r Cyngor.
Yn ogystal â chynrychioli’r pryderon neu faterion a godwyd gan bobl yn byw yn eu wardiau penodol i Gyngor Wrecsam neu asiantaethau eraill, bydd cynghorwyr hefyd yn eistedd ar rai pwyllgorau fel aelodau, fel y Bwrdd Gweithredol, Pwyllgor Craffu, Pwyllgor Cynllunio neu – fel y byddech yn ei ddisgwyl – y Cyngor llawn ei hun.
A dyw hynny ddim yn cynnwys rhai ymrwymiadau lleol eraill ar gyrff allanol y gallant benderfynu eu cymryd y tu hwnt i’w rôl ar Gyngor Wrecsam, all gynnwys bod yn llywodraethwr mewn ysgol leol, eistedd ar eu Cyngor Cymuned lleol neu ymwneud â grwpiau yn eu hardal, all fod yn amrywio o glybiau chwaraeon i reoli cyfleusterau fel neuaddau pentref.
Fe allant hyd yn oed gynrychioli eu cyngor ar gyrff rhanbarthol mwy, fel Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru neu Fwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru ayb.
Rôl eang
Mae peth dadlau wedi bod yn ddiweddar ar y cyfryngau cymdeithasol ynglŷn â phresenoldeb cynghorwyr mewn cyfarfodydd fel y Bwrdd Gweithredol a prun ai a oes disgwyl i gynghorwyr fynychu holl gyfarfodydd y pwyllgorau o dan y rheolau ai peidio.
Yn y gorffennol roedd cynghorwyr yn cael lwfans wedi ei seilio ar bresenoldeb mewn pwyllgorau, ond roedd hyn yn golygu nad oeddent yn derbyn unrhyw dâl am y gwaith yr oeddent yn ei wneud yn eu wardiau ac ar gyrff eraill.
Mae’r rheolau bellach wedi newid, ac mae cynghorwyr nawr yn derbyn math o gyflog, sy’n ystyried y nifer debygol o gyfarfodydd y byddant yn eu mynychu, ond nid yw’n ddibynnol ar fynychu fel y cyfryw.
Y rôl bwysicaf y dyddiau hyn yw i aelodau weithredu fel arweinwyr cymunedol, eiriolwyr a hyrwyddwyr, ac mae’r rhan fwyaf o’r gwaith hwn yn cael ei wneud y tu allan i Siambr y Cyngor.
Wrth gwrs os yw aelodau’n teimlo nad oes ganddynt amser i fynychu cyfarfodydd y pwyllgorau ac eithrio’r rhai y maent wedi eu penodi ar eu cyfer, yna mae croeso iddynt fynychu’r holl gyfarfodydd y gallant – ond bydd gan y rhan fwyaf o gynghorwyr amrywiaeth o ddyletswyddau eraill, gan gynnwys gweithio i ennill bywoliaeth, ac mae’n bosib na allant fynychu’r holl gyfarfodydd bob amser.
Os yw cynghorydd yn aelod o bwyllgor penodol, fel y Pwyllgor Cynllunio, Bwrdd Gweithredol, neu unrhyw un o’n Pwyllgorau Craffu, yna bydd disgwyl iddynt fod yn bresennol mewn cyfarfodydd o’r fath a bydd disgwyl iddynt ymddiheuro os na allant fod yn bresennol – ac mae hynny’n cynnwys y Cyngor llawn ei hun.
Hefyd mae gan rai cynghorwyr waith rhan amser neu efallai waith llawn amser hyd yn oed sydd y tu hwnt i’w rôl, sydd wrth gwrs yn golygu mwy o ymrwymiadau o ran eu hamser, a bydd gan nifer hefyd gyfrifoldebau gofalu am deulu.
Dywedodd y Cynghorydd Mark Pritchard, Arweinydd y Cyngor: “Etholir aelodau i gynrychioli eu cymunedau lleol, ac yn ei gyflawnder, mae’r rôl yn un bob awr o bob dydd, trwy’r flwyddyn.”
Derbyniwch newyddion a gwybodaeth gan Gyngor Wrecsam yn syth bin drwy Fi Niweddariadau.
COFRESTRWCH FI
