Mae’r wefan hon yn defnyddio cwcis. Trwy ei defnyddio, rydych yn cytuno i’w defnydd. Am fwy o wybodaeth, darllenwch ein Polisi Preifatrwydd.
Derbyn
Newyddion Cyngor Wrecsam
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Darllen 5 peth diddorol am Erddig…
Rhannu
Notification Show More
Newyddion diweddaraf
Plastic Free July
Ymunwch â’r miliynau sy’n cymryd rhan yn Gorffennaf Heb Blastig
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle
housing repairs van
Lleihau’r ôl-groniad atgyweiriadau yn sylweddol, gan nodi cynnydd mawr wrth ddarparu gwasanaethau i Gyngor Wrecsam
Y cyngor
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen
Datgarboneiddio Wrecsam Y cyngor
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysg Digwyddiadau Pobl a lle Y cyngor
barbecue cooking in warm weather
Cynllunio barbeciw yn yr haul? Gwych, ond cofiwch ailgylchu
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle
Newyddion Cyngor Wrecsam
Search
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Dilynwch NI
© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam
Newyddion Cyngor Wrecsam > Blog > Arall > 5 peth diddorol am Erddig…
ArallPobl a lle

5 peth diddorol am Erddig…

Diweddarwyd diwethaf: 2019/01/29 at 12:39 PM
Rhannu
Darllen 7 funud
Erddig Wrexham Walking Hall
RHANNU

Ar gyfer rhifyn yr wythnos hon o ‘5 peth diddorol am lefydd ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam’, byddwn yn edrych ar Erddig.

Cynnwys
1. Neuadd Erddig2. Teulu Yorke3. Cerdded4. Yr Ŵyl Afalau5. Ellen Penketh

Mae Erddig yn lleoliad enwog a phoblogaidd yn Wrecsam ac yn denu pobl sy’n mwynhau hanes a cherddwyr yn eu lluoedd trwy gydol y flwyddyn.

Ac mae’n debyg iawn y byddwch yn ymwybodol o’r pethau y byddwn yn ei drafod – ond mae hi wastad yn syniad da i atgoffa rhywun o’r rhain dydi.

Pam ddim dathlu’r rhyfeddod hwn sydd gennym ar ein carreg drws!

- Cofrestru -
Eisteddfod Wrecsam 2025

Ac i ddechrau…..

1. Neuadd Erddig

Mae Neuadd Erddig yn rhyfeddol……

Ac nid yn unig yn cael ei edmygu’n lleol – daeth yn ail mewn pleidlais i ddod o hyd i Blasty Gorau Prydain (pleidlais darllenwyr y Radio Times a gwylwyr y rhaglen Britain’s Finest Stately Home ar sianel 5).

YMGEISIO AM LE MEITHRIN AR GYFER MEDI 2019

Gwerthwyd yr adeilad gwreiddiol i Syr John Mellor yn 1714 wnaeth gynyddu maint y neuadd yn sylweddol – yn cynnwys codi dwy adain ychwanegol.

Y Teulu Yorke oedd y rhai nesaf i fwynhau Neuadd Erddig (fe ddown ni atyn nhw nes ymlaen), a blynyddoedd lawer wedi hynny daeth y neuadd yn gyfrifoldeb yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn 1973.

Erbyn hynny roedd angen gwneud llawer o waith i strwythur y tŷ, gydag oddeutu pum troedfedd o ymsuddiant ymysg nifer o broblemau eraill.

Cwblhawyd y gwaith adfer ar 27 Mehefin, 1977 a phan agorodd y Tywysog Siarl Erddig yn swyddogol i’r cyhoedd fe ddywedodd mai “dyma’r tro cyntaf iddo agor rhywbeth oedd eisoes yn 300 oed”.

Mae’n wych y gallwn bellach ymweld â Neuadd Erddig a sefyll ymysg ei hanes cyfoethog.

5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...

2. Teulu Yorke

Yn anhygoel roedd y teulu Yorke yn berchen ar Erddig am 240 o flynyddoedd.

Etifeddodd Simon Yorke Erddig gan ei ewythr, John Meller yn 1733 ac yn rhyfeddol galwyd pob perchennog olynol yn un ai Philip Yorke neu Simon Yorke!

Byddai dweud holl hanes y teulu Yorke yn golygu tudalennau ar dudalennau o wybodaeth…. bu’r llinach yno tan 1973 pan drosglwyddodd Phillip Yorke III Erddig i’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.

Fe wnaeth hynny gan nad oedd ef na’i frawd wedi priodi – ac felly dim aerion uniongyrchol.

Fe ychwanegodd pob Yorke eu stamp personol i wneud Erddig fel y mae heddiw…. er enghraifft, fe ychwanegodd Phillip Yorke I yr ystafell gyhoeddus a’r llyfrgell i Neuadd Erddig, ac fe wnaeth Simon Yorke III newidiadau sylweddol i’r gerddi ac ychwanegodd yr ystafell gerddoriaeth.

Mae mwy o wybodaeth am deulu Yorke i’w gael ar brif wefan y cyngor.

3. Cerdded

Mae Erddig yn enwog am nifer o’i deithiau cerdded ac yn denu pobl o bob cwr o’r DU, felly sut goblyn y gallwn ni beidio â sôn am hynny?

Mae nifer o uchafbwyntiau i’w gweld, gan gynnwys y rhaeadr cwpan a soser, sef gwaith crefftus y dylunydd tirlun uchel ei barch, William Emes a fu’n gweithio yn Erddig o 1768-80.

Bydd nifer o lwybrau cerdded yn eich arwain heibio Neuadd Erddig hefyd ond mae’r golygfeydd a’r bywyd gwyllt bobman o’ch cwmpas, nid oes rheswm i beidio â dod yma.

Mae Erddig hefyd yn gwneud rhan mawr o lwybr Dyffryn Clywedog sydd gyda chanllaw cerdded gwych y gallwch ei lawrlwytho o brif wefan y cyngor.

Felly os ydych yn bwriadu dechrau cerdded yn y flwyddyn newydd mae Erddig yn lle gwych i ddechrau.

5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...

4. Yr Ŵyl Afalau

Un o achlysuron mwyaf poblogaidd y flwyddyn yn Erddig yw’r Gŵyl Afalau sydd yn dod â phleser i bobl o bob oedran.

Cynhaliwyd yr un mwyaf diweddar ym mis Hydref y llynedd a hynny am fis yn hytrach na phenwythnos yn draddodiadol gan fod yr ŵyl yn dathlu ei phen-blwydd yn 40 oed.

Mae’r afal yn cael ei ddathlu’n sylweddol sy’n siŵr o ddifyrru’r mynychwyr fel dim na welwyd o’r blaen a dylech gadw llygad allan am yr ŵyl nesaf.

5. Ellen Penketh

Mae Ellen Penketh yn rhan o stori anffodus yn hanes Erddig lle cafodd ei chyhuddo o ddwyn gan Phillip Yorke II a’i wraig fonheddig, Louisa Yorke.

Cogyddes oedd Ellen yn wreiddiol ond mewn cyfnod o galedi yn Erddig bu’n cyflawni’r rolau cogyddes/cadw tŷ fel rhan o ymarfer torri costau.

Golygai hynny fod Ellen yn gyfrifol am y cyllid yn Erddig – rhywbeth nad oedd yn gymwys ar ei gyfer…..ac fe arweiniodd hynny at y problemau a wynebai nes ymlaen.
Roedd gwahodd pobl i giniawa yn parhau i fod yn achlysur cyffredin yn Erddig yn ystod y cyfnod ac fe deimlai Ellen o dan bwysau gan nad oedd arian ar gael i dalu am yr arferion hael hyn.

Gwelai mai ei hunig ddewis oedd gofyn i gyflenwyr Erddig (cigydd, groser ayb.) i werthu bwyd iddi ar gredyd.

Roedd cyfanswm y credyd yn cynyddu – ac ymhen hir a hwyr wedi cyrraedd £500! Wedi i’r Yorke’s ddarganfod hynny dyma nhw’n ei chyhuddo o ddwyn gan ddangos y drws iddi. Yna dyma nhw’n mynd â hi i’r llys.

Cafodd Ellen ei rhyddfarnu yn ei hachos llys ond ni lwyddodd i gael gwared yn llwyr ar y label “lleidr gogyddes” yn ystod ei bywyd.

Mae modd darllen stori Ellen mewn llawer mwy o fanylder yn The Housekeeper’s Tale gan Tessa Boase. Mae’r llyfr ar werth yn siop Erddig, ac mae hefyd ar gael i’w fenthyca o Lyfrgell Wrecsam (gallwch wirio’r argaeledd yn ein catalog ar-lein).

Rydym yn gobeithio eich bod wedi mwynhau ein ‘pum peth diddorol’. Cofiwch am y rhifyn nesaf 🙂

Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau ysgol meithrin yn 2019 yw Chwefror 22

YMGEISIWCH NAWR

Rhannu
Erthygl flaenorol Peidiwch â chael eich twyllo gan werthwyr pysgod amheus Peidiwch â chael eich twyllo gan werthwyr pysgod amheus
Erthygl nesaf Ydych chi wedi ddarganfod unrhyw wrthrychau diddorol? Dewch â nhw yma.. Ydych chi wedi ddarganfod unrhyw wrthrychau diddorol? Dewch â nhw yma..

Cysylltu

590 Dilynwyr Hoffi
1k Dilynwyr Dilyn
500 Dilynwyr Dilyn
- Cofrestru -
Ad image

Y newyddion diweddaraf

Plastic Free July
Ymunwch â’r miliynau sy’n cymryd rhan yn Gorffennaf Heb Blastig
Datgarboneiddio Wrecsam Pobl a lle Gorffennaf 11, 2025
housing repairs van
Lleihau’r ôl-groniad atgyweiriadau yn sylweddol, gan nodi cynnydd mawr wrth ddarparu gwasanaethau i Gyngor Wrecsam
Y cyngor Gorffennaf 11, 2025
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen
Datgarboneiddio Wrecsam Y cyngor Gorffennaf 11, 2025
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysg Digwyddiadau Pobl a lle Y cyngor Gorffennaf 11, 2025

Efallai yr hoffech weld y rhain hefyd

Plastic Free July
Datgarboneiddio WrecsamPobl a lle

Ymunwch â’r miliynau sy’n cymryd rhan yn Gorffennaf Heb Blastig

Gorffennaf 11, 2025
How we can recycle your garden and food waste better, safer and cleaner than before
Datgarboneiddio WrecsamY cyngor

Sut y gallwn ailgylchu eich gwastraff gardd a bwyd yn well, yn fwy diogel a glanach nag o’r blaen

Gorffennaf 11, 2025
Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!
Busnes ac addysgDigwyddiadauPobl a lleY cyngor

Cymerwch ran a helpwch i wneud yr Eisteddfod eleni yn llwyddiant ysgubol!

Gorffennaf 11, 2025
barbecue cooking in warm weather
Datgarboneiddio WrecsamPobl a lle

Cynllunio barbeciw yn yr haul? Gwych, ond cofiwch ailgylchu

Gorffennaf 10, 2025
Wrexham County Borough Council
//

Mae Newyddion y Cyngor yn darparu’r holl newyddion diweddaraf gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Dolenni cyflym

  • Rhestr ddarllen
  • Fy Niweddariadau
  • Cysylltwch â’r cyngor
  • Polisi preifatrwydd

Prif storiau

Tanysgrifiwch i’n bwletin newyddion a chael y newyddion a’r wybodaeth ddiweddaraf gan Gyngor Wrecsam.

Newyddion Cyngor Wrecsam
Dilynwch NI

© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam

Wedi’i dynnu oddi ar y rhestr ddarllen.

Undo
Wrexham Council News
Welcome back!

Sign in to your account

Lost your password?
  • Cymraeg
  • English