Mae’r wefan hon yn defnyddio cwcis. Trwy ei defnyddio, rydych yn cytuno i’w defnydd. Am fwy o wybodaeth, darllenwch ein Polisi Preifatrwydd.
Derbyn
Newyddion Cyngor Wrecsam
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Darllen 5 peth diddorol am Erddig…
Rhannu
Notification Show More
Newyddion diweddaraf
Family Teulu
Mwy o gymorth ariannol i ofalwyr maeth
Pobl a lle Y cyngor
ruthin road
Cofiwch am wasanaeth Parcio a Theithio Ffordd Rhuthun
Pobl a lle Y cyngor
Exterior of Wisteria Court
Cyngor Wrecsam yn Dathlu Cwblhau Rownd Arall o Waith Adnewyddu Tai Gwarchod
Arall
Road maintenance
Cyngor Wrecsam yn dyrannu dros £5 miliwn i helpu i gynnal ffyrdd, troedffyrdd a seilwaith arall
Arall Y cyngor
Lucy Cowley
Lucy Cowley yw dysgwr y flwyddyn eleni
Digwyddiadau Pobl a lle
Newyddion Cyngor Wrecsam
Search
  • Busnes ac addysg
  • Y cyngor
  • Pobl a lle
  • Digwyddiadau
  • Fideo
  • Arall
  • English
Dilynwch NI
© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam
Newyddion Cyngor Wrecsam > Blog > Arall > 5 peth diddorol am Erddig…
ArallPobl a lle

5 peth diddorol am Erddig…

Diweddarwyd diwethaf: 2019/01/29 at 12:39 PM
Rhannu
Darllen 7 funud
Erddig Wrexham Walking Hall
RHANNU

Ar gyfer rhifyn yr wythnos hon o ‘5 peth diddorol am lefydd ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam’, byddwn yn edrych ar Erddig.

Cynnwys
1. Neuadd Erddig2. Teulu Yorke3. Cerdded4. Yr Ŵyl Afalau5. Ellen Penketh

Mae Erddig yn lleoliad enwog a phoblogaidd yn Wrecsam ac yn denu pobl sy’n mwynhau hanes a cherddwyr yn eu lluoedd trwy gydol y flwyddyn.

Ac mae’n debyg iawn y byddwch yn ymwybodol o’r pethau y byddwn yn ei drafod – ond mae hi wastad yn syniad da i atgoffa rhywun o’r rhain dydi.

Pam ddim dathlu’r rhyfeddod hwn sydd gennym ar ein carreg drws!

- Cofrestru -
Eisteddfod Wrecsam 2025

Ac i ddechrau…..

1. Neuadd Erddig

Mae Neuadd Erddig yn rhyfeddol……

Ac nid yn unig yn cael ei edmygu’n lleol – daeth yn ail mewn pleidlais i ddod o hyd i Blasty Gorau Prydain (pleidlais darllenwyr y Radio Times a gwylwyr y rhaglen Britain’s Finest Stately Home ar sianel 5).

YMGEISIO AM LE MEITHRIN AR GYFER MEDI 2019

Gwerthwyd yr adeilad gwreiddiol i Syr John Mellor yn 1714 wnaeth gynyddu maint y neuadd yn sylweddol – yn cynnwys codi dwy adain ychwanegol.

Y Teulu Yorke oedd y rhai nesaf i fwynhau Neuadd Erddig (fe ddown ni atyn nhw nes ymlaen), a blynyddoedd lawer wedi hynny daeth y neuadd yn gyfrifoldeb yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn 1973.

Erbyn hynny roedd angen gwneud llawer o waith i strwythur y tŷ, gydag oddeutu pum troedfedd o ymsuddiant ymysg nifer o broblemau eraill.

Cwblhawyd y gwaith adfer ar 27 Mehefin, 1977 a phan agorodd y Tywysog Siarl Erddig yn swyddogol i’r cyhoedd fe ddywedodd mai “dyma’r tro cyntaf iddo agor rhywbeth oedd eisoes yn 300 oed”.

Mae’n wych y gallwn bellach ymweld â Neuadd Erddig a sefyll ymysg ei hanes cyfoethog.

5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...

2. Teulu Yorke

Yn anhygoel roedd y teulu Yorke yn berchen ar Erddig am 240 o flynyddoedd.

Etifeddodd Simon Yorke Erddig gan ei ewythr, John Meller yn 1733 ac yn rhyfeddol galwyd pob perchennog olynol yn un ai Philip Yorke neu Simon Yorke!

Byddai dweud holl hanes y teulu Yorke yn golygu tudalennau ar dudalennau o wybodaeth…. bu’r llinach yno tan 1973 pan drosglwyddodd Phillip Yorke III Erddig i’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.

Fe wnaeth hynny gan nad oedd ef na’i frawd wedi priodi – ac felly dim aerion uniongyrchol.

Fe ychwanegodd pob Yorke eu stamp personol i wneud Erddig fel y mae heddiw…. er enghraifft, fe ychwanegodd Phillip Yorke I yr ystafell gyhoeddus a’r llyfrgell i Neuadd Erddig, ac fe wnaeth Simon Yorke III newidiadau sylweddol i’r gerddi ac ychwanegodd yr ystafell gerddoriaeth.

Mae mwy o wybodaeth am deulu Yorke i’w gael ar brif wefan y cyngor.

3. Cerdded

Mae Erddig yn enwog am nifer o’i deithiau cerdded ac yn denu pobl o bob cwr o’r DU, felly sut goblyn y gallwn ni beidio â sôn am hynny?

Mae nifer o uchafbwyntiau i’w gweld, gan gynnwys y rhaeadr cwpan a soser, sef gwaith crefftus y dylunydd tirlun uchel ei barch, William Emes a fu’n gweithio yn Erddig o 1768-80.

Bydd nifer o lwybrau cerdded yn eich arwain heibio Neuadd Erddig hefyd ond mae’r golygfeydd a’r bywyd gwyllt bobman o’ch cwmpas, nid oes rheswm i beidio â dod yma.

Mae Erddig hefyd yn gwneud rhan mawr o lwybr Dyffryn Clywedog sydd gyda chanllaw cerdded gwych y gallwch ei lawrlwytho o brif wefan y cyngor.

Felly os ydych yn bwriadu dechrau cerdded yn y flwyddyn newydd mae Erddig yn lle gwych i ddechrau.

5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...
5 peth diddorol am Erddig...

4. Yr Ŵyl Afalau

Un o achlysuron mwyaf poblogaidd y flwyddyn yn Erddig yw’r Gŵyl Afalau sydd yn dod â phleser i bobl o bob oedran.

Cynhaliwyd yr un mwyaf diweddar ym mis Hydref y llynedd a hynny am fis yn hytrach na phenwythnos yn draddodiadol gan fod yr ŵyl yn dathlu ei phen-blwydd yn 40 oed.

Mae’r afal yn cael ei ddathlu’n sylweddol sy’n siŵr o ddifyrru’r mynychwyr fel dim na welwyd o’r blaen a dylech gadw llygad allan am yr ŵyl nesaf.

5. Ellen Penketh

Mae Ellen Penketh yn rhan o stori anffodus yn hanes Erddig lle cafodd ei chyhuddo o ddwyn gan Phillip Yorke II a’i wraig fonheddig, Louisa Yorke.

Cogyddes oedd Ellen yn wreiddiol ond mewn cyfnod o galedi yn Erddig bu’n cyflawni’r rolau cogyddes/cadw tŷ fel rhan o ymarfer torri costau.

Golygai hynny fod Ellen yn gyfrifol am y cyllid yn Erddig – rhywbeth nad oedd yn gymwys ar ei gyfer…..ac fe arweiniodd hynny at y problemau a wynebai nes ymlaen.
Roedd gwahodd pobl i giniawa yn parhau i fod yn achlysur cyffredin yn Erddig yn ystod y cyfnod ac fe deimlai Ellen o dan bwysau gan nad oedd arian ar gael i dalu am yr arferion hael hyn.

Gwelai mai ei hunig ddewis oedd gofyn i gyflenwyr Erddig (cigydd, groser ayb.) i werthu bwyd iddi ar gredyd.

Roedd cyfanswm y credyd yn cynyddu – ac ymhen hir a hwyr wedi cyrraedd £500! Wedi i’r Yorke’s ddarganfod hynny dyma nhw’n ei chyhuddo o ddwyn gan ddangos y drws iddi. Yna dyma nhw’n mynd â hi i’r llys.

Cafodd Ellen ei rhyddfarnu yn ei hachos llys ond ni lwyddodd i gael gwared yn llwyr ar y label “lleidr gogyddes” yn ystod ei bywyd.

Mae modd darllen stori Ellen mewn llawer mwy o fanylder yn The Housekeeper’s Tale gan Tessa Boase. Mae’r llyfr ar werth yn siop Erddig, ac mae hefyd ar gael i’w fenthyca o Lyfrgell Wrecsam (gallwch wirio’r argaeledd yn ein catalog ar-lein).

Rydym yn gobeithio eich bod wedi mwynhau ein ‘pum peth diddorol’. Cofiwch am y rhifyn nesaf 🙂

Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau ysgol meithrin yn 2019 yw Chwefror 22

YMGEISIWCH NAWR

Rhannu
Erthygl flaenorol Peidiwch â chael eich twyllo gan werthwyr pysgod amheus Peidiwch â chael eich twyllo gan werthwyr pysgod amheus
Erthygl nesaf Ydych chi wedi ddarganfod unrhyw wrthrychau diddorol? Dewch â nhw yma.. Ydych chi wedi ddarganfod unrhyw wrthrychau diddorol? Dewch â nhw yma..

Cysylltu

590 Dilynwyr Hoffi
1k Dilynwyr Dilyn
500 Dilynwyr Dilyn
- Cofrestru -
Ad image

Y newyddion diweddaraf

Family Teulu
Mwy o gymorth ariannol i ofalwyr maeth
Pobl a lle Y cyngor Awst 8, 2025
ruthin road
Cofiwch am wasanaeth Parcio a Theithio Ffordd Rhuthun
Pobl a lle Y cyngor Awst 8, 2025
Exterior of Wisteria Court
Cyngor Wrecsam yn Dathlu Cwblhau Rownd Arall o Waith Adnewyddu Tai Gwarchod
Arall Awst 8, 2025
Road maintenance
Cyngor Wrecsam yn dyrannu dros £5 miliwn i helpu i gynnal ffyrdd, troedffyrdd a seilwaith arall
Arall Y cyngor Awst 7, 2025

Efallai yr hoffech weld y rhain hefyd

Family Teulu
Pobl a lleY cyngor

Mwy o gymorth ariannol i ofalwyr maeth

Awst 8, 2025
ruthin road
Pobl a lleY cyngor

Cofiwch am wasanaeth Parcio a Theithio Ffordd Rhuthun

Awst 8, 2025
Road maintenance
ArallY cyngor

Cyngor Wrecsam yn dyrannu dros £5 miliwn i helpu i gynnal ffyrdd, troedffyrdd a seilwaith arall

Awst 7, 2025
Lucy Cowley
DigwyddiadauPobl a lle

Lucy Cowley yw dysgwr y flwyddyn eleni

Awst 6, 2025
Wrexham County Borough Council
//

Mae Newyddion y Cyngor yn darparu’r holl newyddion diweddaraf gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Dolenni cyflym

  • Rhestr ddarllen
  • Fy Niweddariadau
  • Cysylltwch â’r cyngor
  • Polisi preifatrwydd

Prif storiau

Tanysgrifiwch i’n bwletin newyddion a chael y newyddion a’r wybodaeth ddiweddaraf gan Gyngor Wrecsam.

Newyddion Cyngor Wrecsam
Dilynwch NI

© 2023 Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam

Wedi’i dynnu oddi ar y rhestr ddarllen.

Undo
Wrexham Council News
Welcome back!

Sign in to your account

Lost your password?
  • Cymraeg
  • English