Mae ffatri hanesyddol ar Stad Ddiwydiannol Wrecsam wedi ysbrydoli arddangosfa newydd yn agor yn Ty Pawb ym mis Chwefror.
Efallai y bydd Tŵr Redwither bellach yn rhan o barc busnes ffyniannus, ond a oeddech chi’n gwybod ei fod unwaith yn ffatri fawr ar gyfer cynhyrchu edafedd, nyddu a gwau?
Adeiladwyd y ffatri yn y canol 1950au gan British Celanese, ac fe’i cymerwyd gan Courtauld yn 1958. Bu bron i 2,000 o bobl yn gweithio ar y safle pan oedd yn cynhyrchu brig, gan gynnwys Rayon, y ffibr a gynhyrchwyd gyntaf.
Bydd arddangosfa newydd yn Tŷ Pawb ‘Twist i Fyny Twist i Lawr’ – a enwyd ar ôl dwy adran o’r ffatri – yn dathlu’r rhan bwysig hon o dreftadaeth ddiwydiannol Wrecsam.
Dathliad o Dreftadaeth Wrecsam
Ar ddiwedd 2018 cyhoeddodd Tŷ Pawb wahoddiad i gyn-staff gysylltu a rhannu atgofion a ffotograffau o’r ffatri. Mae’r rhai a ddaeth ymlaen ers hynny wedi bod yn gweithio ochr yn ochr â’r artist Don Braisby, a myfyrwyr o Goleg Cambria i greu gwaith newydd ar ffilm a ysbrydolwyd gan y broses wehyddu, atgofion y ffatri, a’r adeilad ffatri ei hun.
Crëwyd peth o waith y myfyrwyr o fewn yr hen adeilad ffatri, fel y dangosir yn y ddelwedd uchod.
Meddai Jo Marsh, Cyfarwyddwr Creadigol Tŷ Pawb: “Rydym yn ddiolchgar iawn i staff y ffatri sydd wedi bod mor hael gyda’u hamser, eu gwybodaeth a’u ffotograffau gwerthfawr ar gyfer yr arddangosfa hon, ac mae wedi bod yn wych gweld faint y mae’r myfyrwyr wedi’u hysbrydoli gan yr hyn maen nhw wedi’i ddysgu.
“Mae teitl yr arddangosfa ‘Uptwist Downtwist’ yn cyfeirio at adrannau yn y ffatri, ac i symudiadau’r myfyrwyr ar ffilm. Bydd deunydd archifol a gwaith y myfyrwyr yn cael ei ddangos ochr yn ochr â gwaith ffilm, cerflunwaith a thecstilau gan yr arlunydd cyfoes Will Cruickshank; gan wahodd ystyried y cyfochrog rhwng proses gwneud yr artist a’r prosesau gwehyddu yn ffatri Celanese.
“Rydym yn hynod gyffrous am y gwaith a gynhyrchwyd ar gyfer yr arddangosfa, gan yr artistiaid a’r myfyrwyr, ac rydym yn edrych ymlaen at wahodd pawb i ddod i ddarganfod mwy am y rhan gyfoethog a diddorol hon o dreftadaeth Wrecsam.
Bwriad yr arddangosfa yw cyd-fynd â’n harddangosfa Grayson Perry sy’n cynnwys tapestri mawr ar ffabrig. Rydym wrth ein bodd ein bod wedi gallu gwefyddu rhywfaint o hanes Wrecsam i’r thema hon. ”
Dewch i weld!
Dywedodd Aelod Arweiniol dros Bobl – Cymunedau, Partneriaethau Diogelwch y Cyhoedd a Diogelwch Cymunedol, y Cyng Hugh Jones: “Mae Tŷ Pawb yn parhau i fynd o nerth i nerth gyda’i raglen gelfyddyd fywiog a’r cysylltiadau sydd yn cael eu gwneud rhwng y celfyddydau a threftadaeth leol Wrecsam, pobl a sefydliadau.
“Mae’r gwaith a gynhyrchir gan y myfyrwyr yn Coleg Cambria yn edrych yn wych ac rydym oll yn edrych ymlaen at ei weld yn yr arddangosfa. Dylid canmol pawb sy’n cymryd rhan am eu gwaith ar y dull arloesol hwn o ddehongli hanes Wrecsam.”
Bydd Twist i Fyny Twist i Lawr a Julie Cope’s Grand Tour: The Story of Life gan Grayson Perry yn cael eu harddangos yn Tŷ Pawb o Chwefror 23 – Ebrill 22.
Cysylltwch a Tŷ Pawb am fwy o wybodaeth:
01978 292144
typawb@wrexham.gov.uk
