Gan barhau gyda’n thema o bethau diddorol am leoedd ym Mwrdeistref Sirol Wrecsam, nesaf ar y rhestr mae Acton 🙂
Mae Acton yn lle ac iddo lawer o hanes, a byddwch chi’n gwybod am rywfaint ohono, ond rydyn ni hefyd am geisio cynnwys pethau llai adnabyddus nad ydych chi efallai wedi’u clywed.
Dyma bum peth diddorol am Acton 🙂
1. Cerdded ym Mharc Acton
Iawn, iawn… rydyn ni newydd sôn am bethau ‘llai adnabyddus’ a phrin fod cerdded ym Mharc Acton yn cyfrif. Ond mae’n rhy dda i beidio â’i gynnwys! Ble mae rhywun yn dechrau?
Beth am ddechrau gyda’r llyn hyfryd sy’n nodwedd ganolog yn y parc, ac sy’n hynod boblogaidd ymysg physgotwyr brwd?
Neu beth am y coed hardd a’r amryw lwybrau y gallwch chi grwydro ar eu hyd?
O, neu’r amrywiaeth enfawr o flodau gwylltion a’r ardd Japaneaidd arbennig?
Ac mae hynny heb sôn am hanes anhygoel Parc Acton, gan gynnwys y teulu Cunliffe a’r enwog Farnwr Jeffreys, y Crogwr.
Mae Parc Acton yn lle gwych 🙂
Os ydych chi dal ddim yn ein credu ni, gwyliwch y fideo byr rydyn ni wedi’i greu.
2. Rownd derfynol Cwpan FA Cymru
Oeddech chi’n gwybod, yn ôl ym 1878 – ar 30 Mawrth, a bod yn fanwl gywir – mai Acton oedd cartref rownd derfynol gyntaf erioed Cwpan FA Cymru?
Gêm oedd hi rhwng Wrecsam a Derwyddon Rhiwabon ac fe enillodd Wrecsam o 1-0 ar ôl gôl gan James Davies ym munud olaf y gêm… am ddrama!
PEIDIWCH BYTH Â METHU CASGLIAD BINIAU – COFRESTRWCH AM DDIWEDDARIADAU WYTHNOSOL.
Cynhaliwyd y rownd derfynol ym Mharc Acton ar ôl i Syr Robert Alfred Cunliffe gyfrannu’r cae.
Daeth enwau 19 o glybiau ymlaen ar gyfer y gystadleuaeth gyntaf, ond dim ond 17 wnaeth lwyddo i gael tîm i chwarae.
Rhywbeth arall i’w ychwanegu at y rhestr o droeon cyntaf yn y byd pêl-droed sy’n gysylltiedig â Wrecsam.
3. Y Crogwr
Mae tipyn go lew o gymeriadau anfad wedi bod yn Wrecsam, ond efallai nad oes unrhyw un mor ddrwg-enwog â’r Barnwr Jeffreys, y Crogwr!
Roedd George Jeffreys yn byw ym Mhlas Acton yn yr 17eg ganrif. Roedd yn byw bywyd llawn helyntion ac fe wnaeth nifer o elynion yn ystod ei oes…
Mae’n enwog am hoffi diod neu ddau, ac ym 1680 fe ddaeth yn Brif Ustus Caer, er iddo gael ei alw “y barnwr gwaethaf erioed i ddwyn gwarth ar y fainc.”
Fe sicrhaodd Jeffreys wedyn y byddai ei enw yn y llyfrau hanes drwy Frawdlysoedd Gwaedlyd 1685. Yno, fe ddienyddwyd bron i 300 o bobl ac fe anfonwyd llawer mwy ar longau i Ynysoedd y Caribî fel caethweision.
Ym mhen tipyn, rhoddwyd stop ar ei ddedfrydau ac ym 1688, fe gipiwyd ei awdurdod oddi wrtho.
Nid yw’n syndod iddo gael ei ddal, wrth iddo geisio dianc, mewn tafarn gyda llond ei bocedi o 35,000 gini a llwyth o lestri arian. Bu farw wedyn yn Nhŵr Gwyn Llundain ym 1689.
Am ychydig mwy o wybodaeth am y Barnwr Jeffreys a hanes Parc Acton, cymerwch gip ar y blog hwn.
4. Canolfan Adnoddau Cymunedol Acton
Mae Acton yn gartref i ganolfan adnoddau cymunedol wych. Mae’n lle croesawgar iawn ac mae rhywbeth i bawb o bob oed.
Cerddoriaeth, chwaraeon, ffitrwydd, addysg, hamdden, y celfyddydau a hyfforddiant – dim ond rhai o’r pethau sydd i’w cael yn y ganolfan.
Felly, os oes gennych chi rywfaint o amser rhydd ac os ydych chi’n meddwl am fagu sgiliau a rhoi rhywbeth yn ôl i’r gymuned, mae croeso i chi ddod draw i gymryd rhan.
Ychydig fisoedd yn ôl, fe aethom ni i’r ganolfan i siarad gyda’r Purple Orchids (grŵp i rai dros 50 oed) wrth iddyn nhw ddathlu eu pen-blwydd cyntaf. Cymerwch gipolwg ar ein fideo o’r diwrnod 🙂
5. Cŵn Acton
Cŵn Acton yw un o’r ffigyrau sy’n cael eu cysylltu amlaf â Wrecsam 🙂
Roedd y teulu Cunliffe yn byw ym Mhlas Acton ac roeddent wrth eu boddau â milgwn… cymaint felly fel iddyn nhw ddewis y milgi fel arwyddlun y teulu ym 1759.
Ym 1820, codwyd porth newydd ym Mhlas Acton gan Syr Foster, gyda phedwar cerflun pren o gŵn ar ei ben.
Fe gafodd y porth yr enw ‘Y Pedwar Ci’ ac roedd yn strwythur annwyl iawn i bobl Wrecsam.
Daeth y cŵn i symbylu Wrecsam ac mae un o’r cŵn gwreiddiol (ac iddo’r enw anwes ‘Ci Acton’) i’w weld yn Amgueddfa Wrecsam 🙂
Cafodd y porth ei atgyweirio ym 1982 a chan fod y cŵn gwreiddiol mewn tipyn o stad, gwnaed copïau yn eu lle.
Felly mae pedwar ci yn dal i warchod y fynedfa i ystâd Parc Acton heddiw 🙂
Os gwnaethoch chi fwynhau’r blog yma, cadwch olwg gan y bydd gennym ni fwy o leoedd o amgylch Bwrdeistref Sirol Wrecsam dros yr wythnosau nesaf.
Peidiwch byth â methu casgliad biniau – cofrestrwch am wythnosol rŵan.
COFIWCH EICH BINIAU
