Os ydych wedi ymweld â mynwent Wrecsam ar Ffordd Rhiwabon dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, byddwch wedi sylwi ar lawer o waith adfer sydd wedi bod yn mynd ymlaen yno.
Mae’r diolch am hyn i grant o £1.5 miliwn gan gronfa y Loteri Genedlaethol (tryw’r Gronfa Treftadaeth y Loteri) a chafodd ei ddefnyddio i warchod yr adeiladau rhestredig, ailwampio’r ffensio a’r mynedfeydd rhestredig, ac ymchwilio ac arddangos hanes y safle.
Caiff y fynwent ei hystyried fel un o’r enghreifftiau gorau o fynwent Fictorianaidd yng Nghymru gyda thirwedd ‘gardenesque’ sydd wedi ei chadw’n dda, a oedd yn nodweddiadol yn y cyfnod a gafodd ei hadeiladu yn y 1870au â chost o £5,000.
CELFYDDYDAU, MARCHNADOEDD, CYMUNED – COFRESTRWCH I DDERBYN NEWYDDION O TŶ PAWB .
“Wedi ei rhestru fel ardal gradd 2”
Mae ar y gofrestr o barciau a gerddi hanesyddol yng Nghymru ac wedi ei rhestru fel ardal gradd 2. Pan gafodd y cais ei wneud i Gronfa Dreftadaeth y Loteri, roedd yr adeiladau ymhlith yr ‘adeiladau mewn risg’ ac roedd angen gwaith adfer a gwelliant arnynt.
Darparodd y nawdd gyfle i gwblhau’r gweithiau angenrheidiol, a diolchodd y Cynghorydd David A Bithel, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant chwaraewyr y Loteri pan agorwyd y lle, meddai: “Heb y nawdd hael gan chwaraewyr y Loteri Genedlaethol byddai’r adeiladau hyfryd hyn mewn perygl a byddai hanes y rheiny a gladdwyd yma yn ddirgelwch iddym oll. Hoffwn basio fy niolch i bawb a brynodd tocyn am y Loteri Genedlaethol ac i bawb sy’n rhan o’r prosiect arbennig hwn.”
“Tirnod Fictorianaidd bwysig ar gael”
Malcolm Smith, Heritage Lottery Fund Committee Member, said: “Mae’r prosiect adferiad wedi bod yn un hudol, ac mae’r gwaith ar y fynwent yn ganlyniad o lwyth o waith pwysig dros nifer o flynyddoedd. Ni fasa hyn yn bosib heb i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol, ac ni fasa’r tirnod Fictorianaidd bwysig hon ar gael am gymuned a chenedlaethau’r dyfodol yn Wrecsam. Diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol.”
Mae’r gwaith i gyd wedi ei gwblhau erbyn hyn, a dadorchuddiwyd Capel y Dwyrain sydd wedi ei restru fel Gradd 2 gan y Maer yn Wrecsam, y Cynghorydd Andy Williams, mewn seremoni fer yn ddiweddar. Yn dilyn taith o amgylch gweithiau’r ailwampio a’r gadwraeth, dywedodd Y Maer: “Mae wedi bod yn brosiect trawiadol tu hwnt, ac mae’r gwaith wedi ei gwblhau i safon uchel iawn. Dylai pawb fod yn hynod falch o’r gwaith sydd wedi ei gyflawni a’r rhodd y maent wedi ei gadael i’r gymuned.”
Bydd ymrwymiad y gymuned, a oedd yn rhan enfawr wrth wneud cais am nawdd, yn parhau drwy waith y Swyddog Datblygu Mynwentydd i greu cysylltiad cryf â’r gymuned leol.
“Brosiect enfawr i’r ardal”
Dywedodd Aelod Lleol, y Cynghorydd Alun Jenkins: “Mae’r fynwent wedi bod yn brosiect enfawr i’r ardal ac mae pawb sydd wedi bod yn rhan o’r peth wedi dangos ymrwymiad ac angerdd gwirioneddol am y fynwent, ac rwyf yn edrych ymlaen at gael darganfod hyd yn oed mwy am bwy sydd wedi eu claddu yma a’u pwysigrwydd i’r ardal leol. Rydym yn werthfawrogol tu hwnt o’r gefnogaeth frwdfrydig gan y Loteri Genedlaethol a hoffwn ddiolch iddynt oherwydd ni fyddai’r prosiect yma wedi bod yn bosibl oni bai am eu cymorth nhw.”
Mae Martin Howorth, Arweinydd Parciau Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy hefyd wedi diolch i Harrison Design Development, Robin Baylissa Lawray Architects am eu gwaith caled i sicrhau eu bod yn cyrraedd safonau HLF.
Diolchwyd hefyd i Grosvenor Construction, Flintshire Fabrications a’u contractwyr am ddarparu’r fynwent ar ei newydd wedd a fydd yn para am lawer o flynyddoedd i ddod.
Cofrestrwch i dderbyn newyddion a diweddariadau gan Tŷ Pawb
DERBYN NEWYDDION O TŶ PAWB
