Cynhaliodd Llyfrgell Wrecsam ddigwyddiad pwysig yr wythnos hon i ddechrau cynllunio digwyddiadau a fydd, drwy gydol 2026, yn dathlu 150 mlwyddiant “Blwyddyn o Ryfeddod” y ddinas ym 1876.
Ym 1876 ffurfiwyd Cymdeithas Bêl-droed Cymru, agorwyd Mynwent Ffordd Rhiwabon, cynhaliwyd yr Arddangosfa Trysorau Celf a Diwydiannol 4 mis o hyd, cynhaliwyd yr Eisteddfod Genedlaethol yn y dref am y tro cyntaf, agorwyd system tram wreiddiol Wrecsam, a llawer mwy.
Roedd hon yn flwyddyn hynod bwysig yn hanes Wrecsam, ac yn y cyfarfod yn y Llyfrgell brynhawn dydd Mercher, 15 Ionawr, gwelwyd gwahanol grwpiau yn dod at ei gilydd i ddechrau cynllunio ar gyfer coffáu’r digwyddiadau hynny y flwyddyn nesaf.
Dywedodd y Cynghorydd Beverley Parry-Jones, Aelod Arweiniol Cyngor Wrecsam sydd â chyfrifoldeb dros lyfrgelloedd: “Roedd hi’n fraint cael cynnal y digwyddiad hwn yn y Llyfrgell, ac rwy’n siŵr bod cyfnod cyffrous o’n blaenau i Wrecsam gyfan.”
Ychwanegodd y Cynghorydd Hugh Jones, yr Aelod Arweiniol sy’n gyfrifol am Ddinas Diwylliant a’r celfyddydau: “Bydd hi’n wych dathlu nid yn unig y 150 mlynedd ddiwethaf o’n diwylliant, celfyddydau a diwydiant, ond hefyd gyflawniadau presennol y ddinas, yn ogystal ag edrych ymlaen at ein dyfodol.
“Gyda’r Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chynnal yn Wrecsam yn ddiweddarach eleni, a chynlluniau’n cael eu gwneud i nodi pen-blwydd y Flwyddyn o Ryfeddod yn 2026, mae’n addo bod yn amser cyffrous i’r celfyddydau a diwylliant yn y fwrdeistref sirol.”
Gwnaeth Prif Weithredwr dros dro newydd Cyngor Wrecsam, Alwyn Jones, hefyd ddod o hyd i amser i fynychu. Meddai: “Hoffwn longyfarch y rhai a gymerodd ran am ddod â’r cyfan at ei gilydd. Er y byddai llawer o’r digwyddiadau hyn wedi digwydd ar wahân, mae’n dyst i ysbryd a diwylliant cymunedol Wrecsam ein bod nawr yn mynd i gael blwyddyn o ddathlu treftadaeth ac enw da Wrecsam, yma yng Nghymru ond hefyd yn rhyngwladol.”
Ysbrydolwyd y syniad gwreiddiol ar gyfer y flwyddyn o ddathlu gan y llyfryn Wrexham Revealed, a gynhyrchwyd gan Ŵyl Geiriau Wrecsam – “gŵyl lenyddol unigryw” Wrecsam. Mae’r llyfr poced yn awgrymu 20 o lefydd i ymweld â nhw o gwmpas canol y dref i bobl sydd am fwynhau taith hunan-dywys drwy hanes Wrecsam. Ac meddai cyfarwyddwr yr ŵyl, Dylan Hughes: “Mae’r llyfryn yn sôn am nifer o ddyddiadau arwyddocaol, ond mae’n tynnu sylw at faint ddigwyddodd ym 1876 ei hun, ac mae’r 150 mlwyddiant yn gyfle gwych i ni gofio pa mor falch y dylen ni i gyd fod o le Wrecsam yn y byd.”
Bydd manylion y flwyddyn o ddathlu a’r digwyddiadau unigol ar gael yn fuan.